Tweede Voorbereidingsdag

‘Verheug u, heidenen, met zijn volk’

‘Shana tova’ (gelukkig nieuwjaar) klinkt het op 8 januari 2018 aan het begin van de tweede bijeenkomst ter voorbereiding van de reis naar Israël. Voor een van onze reisgenoten begint precies op deze dag een nieuw levensjaar. Daarom heeft onze gastheer, het Centrum voor Israël Studies aan de Christelijke Hogeschool te Ede gezorgd voor heerlijke appelflappen als een warm welkom tijdens de inloop. Namen worden opnieuw uitgewisseld en kennismakingen voortgezet. Nog twee weken en we vertrekken naar Israël. Vandaag bereiden we ons daarop voor, met als thema “Israël en de volken”. Onze medereisgenoot Jan Gerrit Zoomers verzorgt de dagopening en leest een gedeelte van de Tora-lezing van de voorafgaande Sjabbat: over de roeping van Mozes in Exodus 3, waarin God zich present stelt. De presentie van God gaat aan alles vooraf, benadrukt Jan Gerrit.

Daarna introduceert Dineke Ruben Vis, de secretaris van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap, die met ons onder de titel “Een joodse kijk op een christelijke drive” zijn persoonlijke gevoelens deelt over het beladen onderwerp van de christelijke zending onder de joden. Hij laat ons zien hoe aartsvader Jakob zich in Genesis 29 plaatst in de schoenen van degenen die hij als zijn broeders beschouwt, hoewel zij behoren tot een ander volk, terwijl de andere volken op hún beurt het joodse volk niet altijd de hoop gunnen op een vreedzame toekomst in een eigen land. Vis onderstreept de continuïteit tussen het Oudtestamentische Israël en het huidige religieuze jodendom en noemt ons indringende voorbeelden van de drie categorieën van jodenzending die hij onderscheidt. Zijn inleiding nodigt ons uit om goed na te denken over de vraag wat voor ons de onopgeefbare verbondenheid met het jodendom, in al zijn pluriformiteit, betekent.

Dat doen we vervolgens in drie workshops; Wim Scheltens leidt een workshop over “Jeruzalem als pelgrimsplaats van drie godsdiensten”, een groep gaat met Jan Hermes “Profetisch nadenken over Jeruzalem” en Toos Wolters deelt met haar groep onder de titel “Niet weten” haar verlegenheid met de vraag hoe je binnen de Protestantse Kerk je eigen plaats/houding kunt bepalen ten aanzien van de (mate van) verbondenheid met Israël en het jodendom. In de groep van Toos wordt de uitspraak van Rabbijn Katz tijdens de eerste voorbereidingsbijeenkomst in herinnering geroepen: dat het erom gaat hoe joden en christenen met elkaar de wereld kunnen dienen.

Nadat we in de kantine van de CHE ons zelf meegebracht brood hebben gegeten, verkent Michael Mulder met ons de citaten uit de Tenach die Paulus noemt in een deel van zijn brief aan de Romeinen. Onder de titel “Blij zijn met elkaar? Bijbels perspectief op de verhouding van Joden en heidenen in Romeinen 15:7-13” vertelt Michael van zijn ontdekking dat die citaten een dubbele focus hebben, omdat joden en heidenen ieder een eigen plaats hebben in Gods plan. Die dubbele focus bouwt voort op de oproep van Paulus, in de voorafgaande verzen 1-6, aan de zwakken en sterken om één te zijn. Hij concludeert dat de continuïteit met de Tenach nog beter zichtbaar wordt wanneer de context van de citaten in aanmerking wordt genomen en wanneer ook de joodse liturgische traditie wordt betrokken bij de exegese; voorts bevestigt naar zijn mening de eenheid van de gemeente de eigenheid van joden en heidenen daarin. Tijdens de vragen en discussie die volgen, komen onder meer de joodse leesroosters aan de orde; de bestudering van de ontwikkeling daarvan is nog vrij onontgonnen terrein, maar Dineke Houtman wijst ons op een onderdeel van de MIKRA-serie: “The Reading of the Bible in the Ancient Synagogue”.

De dag wordt afgesloten met werken in de groepjes; tijdens de plenaire afsluiting worden nog enige praktische tips gegeven. Daarna keren we weer huiswaarts, na een ‘tot ziens op Schiphol’.